اسقف اعظم
اسقفِ اعظم \ osqof-e aˀzam\ ، یا سَراسقف، اسقفی که حکمش در حوزۀ کلیساییِ ویژۀ او نافذ است، بر فعالیتهای اسقفان حوزه‌اش نظارت دارد، به امور دینی مربوط رسیدگی می‌کند و مرجعی دارای اختیارات بسیار است؛ گاهی هم این عنوان لقبی تشریفاتی است.
خاستگاه تاریخی مقام اسقفی اعظم دقیقاً روشن نیست، ولی توافق بیشتر دانشوران بر آن است که ریشۀ آن را باید در اختیارات مَطرانهای قدیم جست‌وجو کرد. مطرانها اسقفان شهرهای بزرگ و مهم رومی بودند که شوراهای کلیسایی سدۀ4م برتری ایشان را تأیید کردند. عنوان اسقف اعظم نیز نخستین بار در سدۀ 4م برای اسقف یک حوزۀ مهم یا منطقۀ جغرافیایی گسترده به‌کار رفت، اما در آغاز، کاربرد گسترده‌ای نداشت. ظاهراً در آغاز، عنوان اسقف اعظم لقبی تشریفاتی برای برخی اسقفان در کلیسای شرق بود و پیش از سدۀ 7م، در غرب چندان به کار نمی‌رفت.
امروزه در کلیسای کاتولیک رُمی، عنوان اسقف اعظم، به منزلۀ عنوانی تشریفاتی، از سوی پاپ به برخی مطرانهای برجسته داده می‌شود و نشانگر برتری معنوی فرد دارندۀ عنوان است. اما در کلیسای انگلستان، دو عنوان اسقف اعظم و مطران مترادف یکدیگرند. در کلیساهای کاتولیک رمی و اَنگلیکَن (انگلیسی)، اسقف اعظم این حق را دارد که اسقفان زیردست خود را به شورای ویژۀ اسقف‌نشین فراخواند، از آنان بخواهد که در محل خود مستقر بمانند، و به آموزش دینی کشیشان بپردازند. در کلیسای کاتولیک رمی، در مراسم عمومی و در حرکات دسته‌جمعی، صلیبی برابر اسقف اعظم حمل می‌شود و او ردای ویژه‌ای می‌پوشد که پاپ به اسقفان اعظم اعطا می‌کند.
در کلیساهای ارتدکس و دیگر کلیساهای شرق، استفاده از عنوان اسقف اعظم بسیار معمول‌تر از کلیساهای غرب است. در این کلیساها، عنوان یادشده ممکن است به اسقفی با مسئولیتهای مشابه اسقف کلیسای کاتولیک گفته شود، یا فقط لقبی تشریفاتی باشد. در کلیسای ارتدکس یونانی، اسقف اعظم ــ در کنار «انجمن علمای دینی» ــ بر کلیسای ملی حکم می‌راند. روی‌هم‌رفته، در کلیساهای ارتدکس، شماری از اسقفان اعظم دارای اختیارات گسترده‌اند و جایگاهی میان اسقف و مطران دارند.
در کلیساهای پرُتِستانِ برّ اروپا، به‌استثنای سوئد و فنلاند، این عنوان به‌ندرت به کار می‌رود. در سوئد، اسقف اعظم اوپسالا مطرانِ کل کشور است. در کلیسای انگلستان، مدیریت دینی کشور میان دو اسقف اعظم تقسیم شده است: اسقف اعظم کَنتِربِری و اسقف اعظم یورک، که مطران نیز خوانده می‌شوند.